Willem V

Willem V was de eerste en tegelijk ook laatste stadhouder die vanaf zijn geboorte was voorbestemd tot eminent hoofd van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Terwijl zijn voorgangers hun positie en bevoegdheden hadden moeten bevechten, bevestigden de regenten hem in 1766 vrijwillig in de hoogste bestuurlijke en militaire ambten. Hij was daarmee in potentie de machtigste stadhouder uit de Nederlandse geschiedenis. Deze verwachting heeft hij niet kunnen waarmaken. Willem V is door tijdgenoten en latere generaties van alles en nog wat verweten. Een moderne biografie van hem ontbreekt echter. Hierdoor is het ongunstige beeld dat in de Patriottentijd van hem is ontstaan ook nu nog overheersend. Deze studie beoogt niet Willem V te rehabiliteren of zijn tekortkomingen verder aan te dikken. Het doel van deze biografie is om door een analyse van de gedachten, opvattingen en handelingen van Willem V en de observaties van zijn tijdgenoten tot een eerlijk oordeel over Nederlands laatste stadhouder te komen. Willem V leent zich bij uitstek voor een dergelijk onderzoek. Van alle vroegmoderne leden van het Huis Oranje-Nassau was hij de enige die zijn gevoelens, indrukken, emoties en angsten niet verborg. Hij schreef ze op voor eigen gebruik als zelfanalyse, uitte ze tegen zijn lijfarts of ventileerde ze in gesprekken met regenten en ambtenaren.